مطالعه اثر سطوح مختلف اسید آمینه و وزن بنه مادری بر فعالیت آنتی اکسیدانی و مواد مؤثره زعفران (Crocus sativus L.)

 به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف اسیدآمینه و وزن بنه مادری بر فعالیت آنتی­اکسیدانی و مواد مؤثره زعفران، آزمایشی در سال زراعی 1396– 1395 در دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل اسید آمینه در سه سطح (صفر، 2 و 4 لیتر در هکتار) و سه سطح وزن بنه مادری (4-1/0، 8-1/4 و 12-1/8 گرم) در نظر گرفته شد. نتایج آزمایش نشان داد که کاربرد اسیدآمینه اثر معنی­داری بر میزان کروسین کلاله و میزان آنتوسیانین و کارتنویید گلبرگ زعفران داشت، به­طوری‌که بیشترین مقدار کروسین (4/270، برحسب جذب محلول آبی یک درصد در طول موج 440 نانومتر)، آنتوسیانین (28/26 میلی­گرم در صد گرم وزن خشک) و کارتنویید (95/0 میلی­گرم در گرم وزن ­تَر) از تیمار چهار لیتر در هکتار اسیدآمینه و کمترین مقدار کروسین (5/230)، آنتوسیانین (23/24 میلی­گرم در صد گرم وزن خشک) و کارتنویید (71/0 میلی­گرم در گرم وزن­ تر) از تیمار شاهد به­دست آمد. همچنین بین سطوح دو و چهار لیتر در هکتار اسیدآمینه تفاوت معنی­داری در این صفات مشاهده نشد. وزن بنه مادری نیز برخی صفات مورد مطالعه را تحت تأثیر معنی­دار قرار داد، به­طوری‌که کمترین مقدار پیکروکروسین کلاله (7/100، برحسب جذب محلول آبی یک درصد در طول موج 257 نانومتر) از بنه­های ریز (4-1/0 گرم) و بیشترین آن (5/108) از بنه­های درشت (12-1/8 گرم) بدست آمد. همچنین اثر متقابل اسیدآمینه و وزن بنه مادری نیز شاخص­های سافرانال کلاله و فعالیت آنتی‌اکسیدان گلبرگ زعفران را تحت تأثیر معنی­دار قرار داد، به­طوری‌که بیشترین مقدار سافرانال (82/36، برحسب جذب محلول آبی یک درصد در طول موج 330 نانومتر) و آنتی­اکسیدان (26/31 درصد) از بنه­های 12-1/8 گرم و مصرف دو یا چهار لیتر در هکتار اسید آمینه بدست آمد. در مجموع، با مصرف اسید آمینه می­توان به بهبود خصوصیات کیفی زعفران در مسیر تولید ارگانیک این محصول کمک نمود.